Gelişmekte
olan ülkeler için yüksek teknoloji yatırımları gerçekleştirmek
herzaman mümkün olmuyor. Örneklerine daha çok Çin'de rastladığımız,
bilimsel bilgilere yeni kullanım alanları getiren buluşlar bu
tür ülkeler için altın değerindeler.
Ülkemizde de bu türden bir gelişme gündemde. Daha önceleri
güneş ocağı teknolojisiyle başlaran furya bu sefer daha bilimsel
ve kullanılabilir bir çerçeveye oturuyor. Buna göre klima vazifesi
görecek bir sistem geliştirilmeye çalışılıyor. Yazın soğutma,
kışın ise ısıtma amaçlı kullanılacağı kaydedilen sistemin birkaç
yıl içinde geliştirilebileceği belirtiliyor. Projenin sloganı
"Güneş çıksa da serinlesek".
Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsünde (GYTE), güneş enerjisiyle
çalışan, klima vazifesi görecek sistemin geliştirilmesine
çalışılıyor. Sistemin yaz aylarında soğutma, kış aylarında
ise ısıtma amaçlı kullanılacağı belirtildi.
Sistemin birkaç yıl içinde geliştirilebileceği ve elektrikle çalışan klimaların
yerini alacağı belirtiliyor.
Proje yöneticisi Mühendislik Fakültesi Malzeme Bilimi ve Mühendisliği öğretim
üyesi Doç. Dr. Ali Ata, Türkiye'de güneş enerjisinin genellikle ısıtma amaçlı
kullanıldığını, bu enerjinin soğutma sisteminde kullanımının kendileri dışında
1-2 yerle sınırlı olduğunu söyledi.
Güneş ışınını enerjiye çeviren sistemlerin elektrik sistemleri ve termal ısı
sistemleri olarak ikiye ayrıldığını ifade eden Ata, Türkiye'de elektrik sistemlerinin
kullanılmadığını, termal sistemlerin ise yaygın olarak su ısıtma amaçlı kullanıldığını
belirtti.
YAZIN SOĞUTACAK, KIŞIN ISITACAK
Ata, güneş enerjisini soğutmada kullanmak amacıyla
Almanya’da yerleşik bir firma ile her biri 5 metreye 1.8 metre ebatında 36 kolektörün
bulunduğu sistemi enstitünün bahçesine kurduklarını söyledi.
Güneş panellerinin 342 metrekarelik alanı kapladığını, paneller sayesinde güneş
enerjisini kullanarak yaklaşık 180 dereceye kadar ısıttıkları suyu makine odasında
buharlaştırarak “çiller” denilen cihaz yardımıyla lityum bromürle absorbe edip,
7 derecelik soğuk su elde ettiklerini anlatan Ata, soğuk suyu fanlar yardımıyla
klima mantığında olduğu gibi mekanları soğutmada kullanıklarını ifade etti.
Ata, güneş olmaması halinde ise tanklara alınan suyun sıcaklığının 1-1.5 gün
muhafaza edilerek soğutmada kullanılabildiğini belirtti.
Projedeki sloganlarının "Güneş çıksa da serinlesek" olduğunu, sistemle yaklaşık
1000 metrekarelik kapalı alanı soğutabileceklerini söyleyen Ata, sistemin kışın
ise ısıtma amaçlı kullanılabileceğini kaydetti.
Sıcaklar artınca güneş kliması da hızını artıracak
Güneş kliması depolama özelliği olmadığını ve "süreklilik" esasına
göre çalışacak. Doç. Ali Ata, güneşle soğutmada en yüksek verimliliğin güneş
ışığının en fazla olduğu saatlerde gerçekleştiğini belirterek, "Bu da çalışma
ofislerimizde klimayı en çok kullandığımız anlar. Bir klimanın mesai saatleri
içinde 11.00 ile 17.00 arasında 5-6 saatlik yoğun kullanım zaman dilimi var.
Güneş kliması bu saatler arasında en yüksek performansla çalışacak" dedi. Ata,
güneş klimasının son derece sessiz çalıştığını ve özellikle tatil köylerinde
elektrik kesintilerinde jeneratör gürültüsünü ortadan kaldırabileceğini söyledi.
Ata, güneş sisteminde sera etkisi yaratan gazlar olmayacağı için Avrupa Birliği’nin
bu konudaki maddi desteğinin de alınabileceğini belirtti.
SİSTEMİN EV TİPİ KULLANIMI
Sistemin bilindiğini, ancak geliştirilmesi gerektiğini
ifade eden Ata, hedeflerinin emici tabakaların güneş ışınını emip yansıtmamasını
sağlayacak yeni sistemi geliştirmek olduğunu söyledi. Sistemin ev tipi kullanımının
henüz söz konusu olmadığını dile getiren Ata, bunun sıcak su buharını soğutmaya
yarayan "çiller" denilen cihazın küçültülememesi ve ihtiyacın yaklaşık 3 katı
kapasitede olmasından kaynaklandığını belirti.
"Soğutucu teknolojilerinde küçük ebatta çiller geliştirilirse güneş enerjisiyle
çalışan klimalar evlerde de kullanılabilir" diyen Ata, böylesi bir teknolojiyi
uzak görmediğini, 3-4 yıl içinde gerçekleşebileceğini kaydetti.
TATİL KÖYLERİNDEKİ SOĞUTMA SİSTEMLERİNE ALTERNATİF
Sistemin sürekli ve güvenilir
olmasından dolayı tatil köylerinde kullanılabileceğini ileri
süren Ata, sistemin şu anki maliyetinin 300 bin Euro olduğunu
belirterek, şunları söyledi:
"Güney illerimizdeki tatil köylerinden talepler var. Kurulum
dışında masrafı olmayan sistem sayesinde tatil köylerinde
elektrik enerjisinden günlük 150-200 YTL tasarruf sağlanabilecek.
Bu sistem sayesinde güneşin en yakıcı olduğu saatlerde daha
hızlı sonuç alınabiliyor. Yapacağımız çalışmalarla maliyeti
indirmemiz halinde sistemin önümüzdeki yıllarda elektrikle
çalışan klimaların yerini alacağını düşünüyorum. Böylece
işletmeciler, elektrik enerjisinin yetersiz olduğu tatil
köylerinde klimaları çalıştırmak için jeneratör kullanmak
zorunda kalmayacak."
En verimli Ege Akdeniz ve Güneydoğu’da çalışacak
Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü (GYTE)
Enerji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Ali Ata, güneşle soğutma
sisteminin İstanbul’da da başarıyla çalışabileceğini, ancak
uygulamada önceliklerinin daha sıcak bölgeler olacağını söyledi.
Ata, "İstanbul da uygun olabilir, bunu bizim yapacağımız
araştırmalar gösterecektir. Ama öncelikli olarak Ege, Akdeniz
ve Güneydoğu Anadolu bölgelerimiz bu teknolojiden faydalanacak.
Çünkü bu bölgelerde sene boyunca gün ışıması söz konusu.
Dolayısıyla sistemin kendini amorti etmesi çok daha kısa
sürelerde olacak. Bunun ülkemizde enerji katma değerini artırmasını
umuyoruz. Örneğin Van, dünyanın en çok güneş alan bölgelerinden
bir tanesi. Almanya, güneşleri olmadığı halde nükleer enerjiyi
bırakıp güneş enerjisi üzerine çalışıyor. Bizim de çalışmamız
lazım" diye konuştu.
|
