Geli�mekte
olan �lkeler i�in y�ksek teknoloji yat�r�mlar� ger�ekle�tirmek
herzaman m�mk�n olmuyor. �rneklerine daha �ok �in'de rastlad���m�z,
bilimsel bilgilere yeni kullan�m alanlar� getiren bulu�lar bu
t�r �lkeler i�in alt�n de�erindeler.
�lkemizde de bu t�rden bir geli�me g�ndemde. Daha �nceleri
g�ne� oca�� teknolojisiyle ba�laran furya bu sefer daha bilimsel
ve kullan�labilir bir �er�eveye oturuyor. Buna g�re klima vazifesi
g�recek bir sistem geli�tirilmeye �al���l�yor. Yaz�n so�utma,
k���n ise �s�tma ama�l� kullan�laca�� kaydedilen sistemin birka�
y�l i�inde geli�tirilebilece�i belirtiliyor. Projenin slogan�
"G�ne� ��ksa da serinlesek".
Gebze Y�ksek Teknoloji Enstit�s�nde (GYTE), g�ne� enerjisiyle
�al��an, klima vazifesi g�recek sistemin geli�tirilmesine
�al���l�yor. Sistemin yaz aylar�nda so�utma, k�� aylar�nda
ise �s�tma ama�l� kullan�laca�� belirtildi.
Sistemin birka� y�l i�inde geli�tirilebilece�i ve elektrikle �al��an klimalar�n
yerini alaca�� belirtiliyor.
Proje y�neticisi M�hendislik Fak�ltesi Malzeme Bilimi ve M�hendisli�i ��retim
�yesi Do�. Dr. Ali Ata, T�rkiye'de g�ne� enerjisinin genellikle �s�tma ama�l�
kullan�ld���n�, bu enerjinin so�utma sisteminde kullan�m�n�n kendileri d���nda
1-2 yerle s�n�rl� oldu�unu s�yledi.
G�ne� ���n�n� enerjiye �eviren sistemlerin elektrik sistemleri ve termal �s�
sistemleri olarak ikiye ayr�ld���n� ifade eden Ata, T�rkiye'de elektrik sistemlerinin
kullan�lmad���n�, termal sistemlerin ise yayg�n olarak su �s�tma ama�l� kullan�ld���n�
belirtti.

YAZIN SO�UTACAK, KI�IN ISITACAK
Ata, g�ne� enerjisini so�utmada kullanmak amac�yla
Almanya�da yerle�ik bir firma ile her biri 5 metreye 1.8 metre ebat�nda 36 kolekt�r�n
bulundu�u sistemi enstit�n�n bah�esine kurduklar�n� s�yledi.
G�ne� panellerinin 342 metrekarelik alan� kaplad���n�, paneller sayesinde g�ne�
enerjisini kullanarak yakla��k 180 dereceye kadar �s�tt�klar� suyu makine odas�nda
buharla�t�rarak ��iller� denilen cihaz yard�m�yla lityum brom�rle absorbe edip,
7 derecelik so�uk su elde ettiklerini anlatan Ata, so�uk suyu fanlar yard�m�yla
klima mant���nda oldu�u gibi mekanlar� so�utmada kullan�klar�n� ifade etti.
Ata, g�ne� olmamas� halinde ise tanklara al�nan suyun s�cakl���n�n 1-1.5 g�n
muhafaza edilerek so�utmada kullan�labildi�ini belirtti.
Projedeki sloganlar�n�n "G�ne� ��ksa da serinlesek" oldu�unu, sistemle yakla��k
1000 metrekarelik kapal� alan� so�utabileceklerini s�yleyen Ata, sistemin k���n
ise �s�tma ama�l� kullan�labilece�ini kaydetti.
S�caklar art�nca g�ne� klimas� da h�z�n� art�racak
G�ne� klimas� depolama �zelli�i olmad���n� ve "s�reklilik" esas�na
g�re �al��acak. Do�. Ali Ata, g�ne�le so�utmada en y�ksek verimlili�in g�ne�
�����n�n en fazla oldu�u saatlerde ger�ekle�ti�ini belirterek, "Bu da �al��ma
ofislerimizde klimay� en �ok kulland���m�z anlar. Bir kliman�n mesai saatleri
i�inde 11.00 ile 17.00 aras�nda 5-6 saatlik yo�un kullan�m zaman dilimi var.
G�ne� klimas� bu saatler aras�nda en y�ksek performansla �al��acak" dedi. Ata,
g�ne� klimas�n�n son derece sessiz �al��t���n� ve �zellikle tatil k�ylerinde
elektrik kesintilerinde jenerat�r g�r�lt�s�n� ortadan kald�rabilece�ini s�yledi.
Ata, g�ne� sisteminde sera etkisi yaratan gazlar olmayaca�� i�in Avrupa Birli�i�nin
bu konudaki maddi deste�inin de al�nabilece�ini belirtti.
S�STEM�N EV T�P� KULLANIMI
Sistemin bilindi�ini, ancak geli�tirilmesi gerekti�ini
ifade eden Ata, hedeflerinin emici tabakalar�n g�ne� ���n�n� emip yans�tmamas�n�
sa�layacak yeni sistemi geli�tirmek oldu�unu s�yledi. Sistemin ev tipi kullan�m�n�n
hen�z s�z konusu olmad���n� dile getiren Ata, bunun s�cak su buhar�n� so�utmaya
yarayan "�iller" denilen cihaz�n k���lt�lememesi ve ihtiyac�n yakla��k 3 kat�
kapasitede olmas�ndan kaynakland���n� belirti.
"So�utucu teknolojilerinde k���k ebatta �iller geli�tirilirse g�ne� enerjisiyle
�al��an klimalar evlerde de kullan�labilir" diyen Ata, b�ylesi bir teknolojiyi
uzak g�rmedi�ini, 3-4 y�l i�inde ger�ekle�ebilece�ini kaydetti.
TAT�L K�YLER�NDEK� SO�UTMA S�STEMLER�NE ALTERNAT�F
Sistemin s�rekli ve g�venilir
olmas�ndan dolay� tatil k�ylerinde kullan�labilece�ini ileri
s�ren Ata, sistemin �u anki maliyetinin 300 bin Euro oldu�unu
belirterek, �unlar� s�yledi:
"G�ney illerimizdeki tatil k�ylerinden talepler var. Kurulum
d���nda masraf� olmayan sistem sayesinde tatil k�ylerinde
elektrik enerjisinden g�nl�k 150-200 YTL tasarruf sa�lanabilecek.
Bu sistem sayesinde g�ne�in en yak�c� oldu�u saatlerde daha
h�zl� sonu� al�nabiliyor. Yapaca��m�z �al��malarla maliyeti
indirmemiz halinde sistemin �n�m�zdeki y�llarda elektrikle
�al��an klimalar�n yerini alaca��n� d���n�yorum. B�ylece
i�letmeciler, elektrik enerjisinin yetersiz oldu�u tatil
k�ylerinde klimalar� �al��t�rmak i�in jenerat�r kullanmak
zorunda kalmayacak."
En verimli Ege Akdeniz ve G�neydo�u�da �al��acak
Gebze Y�ksek Teknoloji Enstit�s� (GYTE)
Enerji B�l�m� ��retim �yesi Do�. Ali Ata, g�ne�le so�utma
sisteminin �stanbul�da da ba�ar�yla �al��abilece�ini, ancak
uygulamada �nceliklerinin daha s�cak b�lgeler olaca��n� s�yledi.
Ata, "�stanbul da uygun olabilir, bunu bizim yapaca��m�z
ara�t�rmalar g�sterecektir. Ama �ncelikli olarak Ege, Akdeniz
ve G�neydo�u Anadolu b�lgelerimiz bu teknolojiden faydalanacak.
��nk� bu b�lgelerde sene boyunca g�n ���mas� s�z konusu.
Dolay�s�yla sistemin kendini amorti etmesi �ok daha k�sa
s�relerde olacak. Bunun �lkemizde enerji katma de�erini art�rmas�n�
umuyoruz. �rne�in Van, d�nyan�n en �ok g�ne� alan b�lgelerinden
bir tanesi. Almanya, g�ne�leri olmad��� halde n�kleer enerjiyi
b�rak�p g�ne� enerjisi �zerine �al���yor. Bizim de �al��mam�z
laz�m" diye konu�tu.
|