Klima Tarihi

Milattan sonra 1500’lü yıllarda Leonardo da Vinci, Milano dükü olan patronunun eşinin odasını soğutmak için, su ile dönen, bazen de köleler tarafından çevrilen ilk fanı yapmıştır. Bilinen ilk iklimlendirme çalışması budur.
Benzer bir cihaz olan tavandan asılı yelpaze Hindistan’da da kullanılmıştır.
Başlangıçta uç kısmından iple bağlı ve insan gücü ile hareket ettirilirken daha sonra makine kullanılmıştır.

19. Yüzyıldan sonra vantilasyon(serinletme) ve merkezi ısıtma teknolojileri büyük bir aşama kat etmiştir. Fanların, kazanların, radyatörlerin icadı ile bu işlemler hemen kabul görmüş ve yaygılılaşmıştır.
1844 yılında Amerika’da Apalachicola Deniz Hastanesi Müdürü John Gorrie, ilk soğutma makinesi projesini hastalarına anlatmış, 1851 yılına kadar 8080 hastasından topladığı bağışlarla dünyadaki ilk endüstriyel tip soğutma makinesi icadını gerçekleştirmiştir.
Gorrie’nin bu makinesi tüm dünyada kabul görmüştür.

John Gorrie'nin şimdi müzede sergilenen buz makinesi

1880 yılma dek Gorrie’nin makinesinde bazı düzetmeler yapılmış ve Pistonlu Kompresörün bulunmasıyla buz makineleri, et paketleme, balık işleme makineleri endüstriye kazandırılmıştır.
Amerika’da soğutma mühendisliği profesyonel bir mühendislik olarak kabul edilmiş ve 1904 yılında 70 üyesi ile ASRE (Amerikan Soğutma Mühendisleri Birliği) kurulmuştur.
Klimanın gerçek babasının 1876-1950 yılları arasında yaşamış olan Willis H. Carrier’in olduğu, kabul edilmektedir.
1911 yılında, bugün klima hesaplarının temelini teşkil eden ve havanın sıcaklık, rutubet ve ısı tutumu arasındaki ilişkiyi gösteren psikrometrik tabloyu icat eden Carrier, 1922 yılında ilk santrifüj soğutma makinesini icat etmiştir.
Konfor kliması ilk büyük atağını 1920’li yıllarda New York’taki ünlü sinema ve tiyatrolarda kullanılmasıyla yapmıştır.
20. Yüzyılın sonlarında dünyadaki yüzlerce sinema ve tiyatroda klima kullanılmaya başlanmıştır. Bu klima sistemlerinin çoğu uygulanacak mekâna ve isteğe göre tasarlanıp, yerinde inşa edilen türde makinelerden oluşuyorken; 1920’lerin sonunda ilk oda tipi paket klima cihazlan fabrikalarda üretilmeye başlamıştır.
Klima sektöründeki bir diğer devrim ise; 1930 yılında DuPont firmasının bir kloroflorokarbon olan soğutucu özellikli freon gazları geliştirmeleri ile gerçekleşmiştir.
1935 yılında ilk hermetik kompresörü piyasaya çıkmış ve bugün aynı kapasitedeki benzerine nazaran çok daha büyük ölçülerde olan bu kompresörler uzun yıllar kullanılmıştır.
İkinci Dünya Savaşından sonra, dünyadaki paket tipi klima cihazlarının üretimi ve kullanımında büyük bir artış olmuştur.
Sektördeki bir diğer devrim ise, 1953 yılında ilk hava soğutmalı sisteme sahip uzay roketinin icat edilmesi ile yaşanmıştır.
1953 yılından sonra artık, hava soğutmalı kondenserli tip cihazlar evlerde, bürolarda kullanıma imkân verecek duruma gelmiştir. 1950’li yıllardan bugüne klima sistemlerinde de, gelişen malzeme kalitesi ve elektronik teknolojisi ile birlikte büyük gelişmeler kaydedilmiş. Günümüz klimaları boyut, elektrik tüketimi, geri dönüşebilirlik, teknoloji, estetik özellikler gibi kriterlere göre yarışmaktadır.