1. Rüzgar Türbünleri Şimdi Sessizce Fısıldıyor
Büyük, modern rüzgar türbünleri çok sessiz hale getirilmişlerdir.
Öyleki türbünlerin 200 m ötesinde motor kanatlarının
hışırtısı tamamen ağaç ve çalı yapraklarının yaptığı
gürültü tarafından maskelenir. Bir rüzgar türbününden
kaynaklanan gürültünün iki potansiyel kaynağı vardır:
Dişli kutusu veya jeneratörden kaynaklanan mekanik
gürültü ve motor kanatlarından kaynaklanan aerodinamik
gürültü. Mekanik gürültü, modern rüzgar türbünlerinde
titreşimden kaçınma konusunda kazanılan iyi mühendislik
sayesinde gerçekten yok olmuştur. Elastiki nemlendirme,
kafa kısmında (nacelle) bulunan esas büyük bağlantıları
ve kesin bir ses yalıtımını kapsar. Diğer teknik gelişmeler
sayesinde, esas bileşenlerin kendileri, dişli kutuları
dahil, yıllardan beri önemli derecede geliştirilmiştir.
Modern rüzgar türbün dişli kutularında yumuşak dişli
tekerler kullanılır, sert yüzeyli tekerlerin dişleri
nisbeten elastik girinti ve çıkıntıya sahiptir. Aerodinamik
gürültü, motor kanatlarındaki ‘şıst ’ sesi, esas olarak,
kanatların en ucu ve gerisinden yükselir. Dönme hızı
ne kadar yüksekse o kadar gürültülü olan aerodinamik
gürültü, motor kanatlarının daha iyi dizaynına bağlı
olarak son on yılda büyük ölçüde azaltılmıştır ( özellikle
kanatların uçları ve gerileri arasında). Tek (saf)
tonda sesler bir dinleyiciyi daha fazla sıkarken, ’
beyaz sesler ’ artık fark edilmezler. Kanat üreticileri
düzgün bir yüzey oluştururken kanatların zarar görmemesine
ve tek tip sesten kaçınmak için, çok dikkatli davranırlar.
Bu yüzden, bir rüzgar türbünü kurulurken yerleştirilirken
motor kanatlarının zarar görmemesi için çok dikkatli
olmak gereklidir.
2. Rüzgar Enerjisi Temiz Bir Enerji Sağlar
Bir rüzgar türbünü bakım ve serviste harcanan enerjiyi
telafi edebilir mi?
Rüzgar türbünleri elektrik üretiminde sadece havanın
hareket enerjisini kullanırlar. Bir yerde
1.000 KW lık modern bir rüzgar türbünü, diğer elektrik
üreten kaynaklardan, ekseriya kömür yakan güç santrallerinden
atmosfere verilen karbondioksit miktarının yılda 2.000
ton kadarını azaltmış olur. Bir rüzgar türbününün ( vasat
bir yerde ) 20 yıllık ömür süresince ürettiği enerji,
onun kurulma, işletilme, sökülme, hatta atılma gibi işlerinde
harcanan enerjilerden 80 kat daha büyüktür. Diğer bir
ifadeyle bir rüzgar türbünü, onu kurmak ve işletmek için
gerekli enerjiyi sadece 2-3 ay içinde üretir.
3. Rüzgar Enerjisi Boldur
Rüzgar kaynakları boldur. Ülkeler elektrik enerjisinin
bir kısmını rüzgardan elde edebilecektir ve rüzgar
enerjisi tükenmeyecek enerjilerden biridir. Örneğin,
halen ( 2002 ) de Danimarka elektrik tüketiminin %
18 ini rüzgardan karşılamaktadır, bu rakam 2003 te
%21 e çıkarılacaktır. Hükümet planlarına ( enerji 21
) göre 2030 yıllarında rüzgardan elektrik üretimi %50
olacaktır. Avrupa etrafındaki denizlerin sığ suları
üzerindeki rüzgar kaynağı elektrik üretimini fazlasıyla
karşılayabilecek durumdadır. Sadece Danimarka, sığ
su bölgesinde bin km karelik bir alandan off-shore
türbünleri ile halen elektrik tüketiminin %40 ını karşılayabilecek
durumdadır.
4. Rüzgar Enerjisi Fark Yaratır
Rüzgar türbünleri, büyüklük ve güç üretimi bakımından
oldukça hızlı gelişmiştir. 1980 lerin tipik bir rüzgar
türbünü 26 KW lık bir jeneratör ve 10.5 m kanat yarıçapında
idi. Modern bir türbün şimdi 54 m kanat yarıçaplı ve
1000 KW lık jeneretör gücüne erişmiştir. Bu, yılda
2-3 milyon kWh enerji üretecektir ve bu, 500-800 ailenin
yıllık evsel enerji tüketimine denktir. En son üretilen
rüzgar türbünlerinde 1.000-2.500 kW lık bir jeneratör
ve 50-80 m lik kanat çapı vardır. Danimarka’nın Kuzey
denizi kıyılarındaki en son kurulan rüzgar çiftlik
alanındaki, Horns Rev, ( toplam 160 MW ) lık 80 rüzgar
türbünü ile yılda 600 bin kWh ( 600 MWh ) enerji üretimi
yapılacaktır. Bu 150 bin evin yıllık tüketimine veya
Danimarka’daki ( toplam 5 milyon nüfus) tüm buzdolaplarının
tükettiği enerjiye eşit olacaktır. Rüzgar gücü Avrupa’da
2002 Ocak ayında online olarak 17 bin MW dan daha fazladır,
bu 10 milyon evin dahili evsel elektrik tüketimini
karşılamaktadır. Dünya çapında 24 bin MW kurulu güç
vardır. Bu,
1971 yılına kadar dünya üzerinde kurulmuş nükleer gücün
toplamına eşittir.
5. Rüzgar Enerjisi Gelişmiş Bir Teknolojidir
Aerodinamik, yapısal dinamik ve mikro-meteorolojideki
teknolojik gelişmeler rüzgar türbün motoru alanında
( 1980-2001 yıllarında ) her m kare için yıllık enerji
üretiminde %5 lik bir artış sağlamıştır. Yeni teknoloji
yeni rüzgar türbünlerinde sürekli olarak uygulanmaktadır.
6. Rüzgar Enerjisi Ucuzdur
Halen rüzgar enerjisi en ucuz olan yenilenebilir
enerji kaynağıdır. Rüzgarın enerji içeriği küpü ile değiştiği
için, ( yani rüzgar hızının küpü ile ) rüzgar enerjisinin
ekonomisi, ağırlıklı olarak yerin ne kadar rüzgarlı olduğuna
bağlıdır. Ayrıca, çok sayıda türbünden rüzgar çiftliği
oluşturulduğunda ölçeğin toplamının ekonomileri vardır.
Bugün elektrik gücü şirketlerine göre, Avrupa’da elektriğin
topluma maliyeti (sosyal maliyet) rüzgardan her kWh elektriğin
maliyeti, kömür yakan duman ölçer aleti olan yeni bir güç
istasyonunki ile aynıdır, yani 1 kWh lık güç 0.04 Amerikan
doları civarındadır. Avrupa’daki R&D gelecek yıllarda
rüzgardan üretilen enerjinin maliyetinin yüzde olarak daha
düşeceğini göstermektedir.
7. Rüzgar Enerjisi Emniyetlidir
Rüzgar enerjisi çevreye zararlı emisyonlar veya herhangi
bir atık bırakmaz. Rüzgar enerjisi ispatlanmış bir
emniyet kaydına sahiptir. Rüzgar endüstrisinde var
olan tehlikeli kazalar sadece kurulma ve bakım işleriyle
ilgilidir.
8. Rüzgar Türbünleri Güvenilirdir
Rüzgar türbünleri sadece rüzgar estiği zaman enerji üretir
ve enerji üretimi rüzgarın her hamlesi ile değişir.
Bir rüzgar türbününe etki eden değişken kuvvetlerin,
türbün işletim süresinde makinada yıpranma ve aşınma
yapacağı beklenebilir. Bu sebeple türbünlerin endüstri
standartlarına göre tam olarak inşa edilmesi zorunludur.
Yüksek kaliteli modern rüzgar türbünleri %98 in üzerinde
bir mevcudiyet faktörüne sahiptir. Türbünler ortalama
bir işletim üzerinden yıl içinde %98 saatten daha fazla
sürede çalıştırılmaya hazırdır. Modern rüzgar türbünleri
sadece her 6 ayda bir bakım ve kontrol ister.
9. Rüzgar Enerjisi Karasal Kaynakların Ne Kadarını
Kullanır?
Tipik bir rüzgar türbün park alanında, alanın
% 1 inden daha az bir kısmı rüzgar türbünleri ve ona giden
yolları kaplar. Arazinin kalan %98 inde tarım, hayvan otlatması
yapılabilir veya alışıldığı şekilde kullanılabilir. Rüzgar
türbünleri enerjiyi rüzgardan çıkardığı için bir rüzgar
türbününü gerisinde önündekinden daha az rüzgar (daha çok
türbülans ) vardır. Bir rüzgar parkında rüzgar türbünleri
bir diğerini çok fazla gölgelememek için 3-9 çap arasındaki
bir uzaklıkla yerleştirilmek zorundadır ( 5-7 çap mesafesi
en yaygın olarak kullanılandır). Eğer tek yönlü özel bir
hakim rüzgar yönü varsa, örneğin batı, türbünler batı yönünden
rüzgarı dik açı ile alacak konumda sıkça yerleştirilebilir
( yani Kuzey- Güney doğrultusunda batıya bakacak şekilde
dizilebilir). Her ne kadar bir rüzgar türbünü her yıl 1.2-1.8
milyon kWh enerji üretmek için 36 m karelik bir yer kullanırsa,
tipik bir biyoyakıt santrali her yıl 1.3 milyon kWh üretmek
için 154 söğüt ormanına gerek duyar. Aynı miktarda elektriği
üretmek için güneş pilleri 1.4 hektarlık bir alana ihtiyaç
duyacaktır. Hidro santral ise aynı güç için 200 hektarlık
bir alana ihtiyaç duymaktadır.
10. Rüzgar Enerjisi Arazideki Varlıklara Saygılı
Mıdır?
Rüzgar türbünleri ekonomik amaçlarla, açık arazilerdeki
rüzgarlı alanlara kurulduğu için açıkça gözle görünür
durumdadır. Kurmadan önceki dikkatli görselleştirme çalışmaları
ile, daha iyi bir dizayn ve renklendirme gibi, rüzgar
türbünlerinin görsel etkileri geliştirilebilir. Bazı
insanlar silindirik çelik tüpler yerine kafes örgü kuleyi
tercih eder, türbünü daha az görünür yaptığı için. Arazide
geleneksel mimari ile eşleştiğine ait çok bir bilgi bulunmamaktadır.
Rüzgar türbünleri her durumda görünür olduğu için arazideki
insan yapımı ya da doğal özellikleri vurgulamak için
türbünleri kullanmak ekseriya iyi bir fikirdir. İnsan
ürünü diğer yapılar gibi, iyi dizayn edilmiş rüzgar türbünleri
ve rüzgar parkları ilginç perspektifler verebilir ve
arazileri yeni mimari değerlerle donatabilirler. Rüzgar
türbünleri Avrupa’da uzun yıllardan beri bir kültür değeri
olarak zaten mevcuttur.
11. Ekolojik Etkiyi Minimum Yapan Rüzgar Projeleri
Rüzgar türbün üreticileri ve rüzgar çiftliği geliştiricileri,
dağlar, kırlar veya off-shore alanlarda rüzgar çiftlikleri
kurulması gibi hassas alanlarda, yapı işlerinin ekolojik
etkilerini azaltma konusunda oldukça tecrübe kazanmışlardır.
Kurma işleminden sonra etrafı orijinal duruma getirme,
türbün geliştiricileri için rutin bir iş olmuştur.
Bir rüzgar türbünü faydalı bir işlev gördükten sonra,
temeller tamamen uzaklaştırılabilir veya yeniden kullanılabilir.
Bir rüzgar türbünü sökülüp bir tarafa alındığında o
yer ilk durumuna getirilmek için düzenlenir, bu işler
genelde türbünün maliyeti içindedir.
12. Rüzgar Türbünleri Yaban Hayatı İle Barışık
Durumdadır
Sığır ve geyikler türbün altında otlayabilir, koyunlar
altlarında gölgelik arayabilirler. Kuşlar insan yapımı
elektrik güç santralları, direkler ve binalara çarpmaya
meyilli iken, doğrudan rüzgar türbünlerinden etkilendikleri
çok ender görülür. Avrupa’da yapılan yakın zamanlı bir
çalışma kuş ölümlerinin rüzgar çiftliklerinin kendilerinden
ziyade türbünlerden uzakta elektrik taşıyan güç hatlarından
daha fazla etkilendiklerini ortaya koymuştur. Gerçekte,
rüzgar türbününe bitişik kafeslerde yaşayan ve üreyen
şahinler vardır. Hollanda, Danimarka ve Amerika’da yapılan
çalışmalar rüzgar türbünlerinden kuşlar üzerine olan
etkinin, yol trafiğinden olan etkilerle karşılaştırıldığında
yok sayılabilecek kadar az olduğu şeklindedir.
13. Rüzgar Türbünleri Daha Dikkatli Yerleştirme
İster
Rüzgarın enerji içeriği rüzgar hızının küpü ile,
(yani hızın 3. kuvvetiyle) değişir. Rüzgar hızı iki katına
çıktığında enerjisi 8 katına çıkar. Üreticiler ve rüzgar
çiftliği geliştirenler, bu sebeple mümkün olan en rüzgarlı
alanlarda türbün yerleştirmeye ekstra dikkat gösterirler.
Bölgenin pürüzlülüğü, yani bölgenin yüzeyi, binalar, ağaçlar,
çalılar ve bitkilerin varlığı bile lokal rüzgar hızını
etkiler. Çok dalgalı yüzey veya yanı başındaki büyük engeller
enerji üretimini azaltan ve türbünlerde aşınmayı artıran,
türbülans oluşturabilirler. Bir rüzgar türbününün yıllık
enerji üretiminin hesaplanması oldukça karışık bir iştir.
Alanın detaylı haritalarını gerektirir ( hakim rüzgar yönlerinde
3 km mesafeye kadar bir alanda ve en az 1 yıllık bir peryot
için doğru rüzgar ölçümleri ile ). Tecrübeli üreticiler
veya danışman firmalardan tavsiyeler, bir rüzgar projesinin
ekonomik başarısı için esastır.
14. Karadaki Rüzgar Türbünleri Oldukça Ekonomik
Olabilir
Rüzgar projelerinde, kıyıya yakın rüzgar şartları ideal
şartlar olarak görülmesine rağmen, gerçekte rüzgar türbünleri
için kara içlerinde uygun alanlar bulmak mümkündür. Bir
tepe veya bir dağ üzerinden rüzgar geçerken, hava sıkıştığı
için, önemli derecede rüzgar hızı artar. Hakim rüzgar
yönlerinde bulunan geniş tabanlı tepeler bu sebeple rüzgar
türbün kurulma alanları olarak idealdir. Hız artırıcı
etkiler konusunda yüksek rüzgar kuleleri bir rüzgar türbününün
enerji çıktısını artırmanın bir yoludur, çünkü rüzgar
hızı ekseriya yerden yukarı çıkıldıkça önemli derecede
artar. Düşük rüzgar alanlarında, üreticiler elektrik
jeneratörünün boyutu ile karşılaştırıldığında büyük rotor
alanlı özel türbün versiyonları ile destek sağlayabilirler.
Böyle makinalar, bazı yüksek rüzgar hızlarındaki enerji
potansiyelini kullanamamalarına rağmen nisbeten düşük
rüzgar hızlarında pik üretime erişeceklerdir. Üreticiler
dünyanın her yanında lokal rüzgar şartlarına uyumluluğu
giderek artan türbünler üretmektedir.
15. Rüzgar Enerjisi Elektrik Gridi İçine İyi
Entegre Olur
Rüzgar gücünün en büyük zorluğu değişkenliğidir. Büyük
elektrik gridlerinde, tüketicilerin talebi de değişken
olduğu için, elektrik şirketleri başlıca üretim biriminin
bozulması durumunda çalışacak yedek bir kapasiteyi atıl
olarak bulundururlar. Eğer güç üretici bir şirket tüketicilerin
talebini yönetebilirse, rüzgar türbünlerinden ‘negatif
elektrik tüketimini ‘ de o, teknik olarak yönetebilir.
Gride bağlı ne kadar fazla türbün varsa, bir türbünden
olan kısa süreli dalgalanmalar bir diğerinden olan dalgalanmayı
yok edecektir. Türbünlerden bu şekilde üretilen elektriğin
%25 inden fazlası rüzgarlı kış geceleri boyunca üretilmiş
olan enerjiden desteklenmektedir.
16. Rüzgar Enerjisi Ölçeklendirilebilir Bir
Teknolojidir
Rüzgar enerjisi uygulanabilir uygulamaların her türünde
kullanılabilir. Örneğin, deniz fenerlerindeki küçük batarya
doldurucularından, uzak yerleşimlerdeki 1.000 ailenin
elektrik tüketimini karşılayabilecek, endüstriyel ölçekli
1.5 MW kapasiteli türbünlere kadar. Diğer ilginç ve ekonomik
uygulamaların bir kısmı, dünyanın her tarafında küçük
izole edilmiş dizelle güçlendirilmiş jeneratörlerin birlikte
kullanıldığı rüzgar enerji uygulamalarını kapsar. Atlantik
ve Akdeniz’deki adalarda deniz suyunu tuzundan arındıran
santraller son zamanların örneklerindendir.
17. Rüzgar Enerjisi Gelişen Bir Ülkede İdeal
Bir Teknolojidir
Rüzgar türbün dizaynı yüksek tekno endüstri olmasına
rağmen, rüzgar türbünleri gelişmekte olan ülkelerde kolayca
kurulabilir, hizmet edebilir ve lokal kontrolu de yapılabilir.
Türbün üreticileri türbün kurucu personel için eğitim
imkanı sağlar, lokal çevrede iş yaratır. Üreticiler çok
kere türbünün ağır parçalarını, kule gibi, kurma hızı
belli bir seviyeye erişinceye kadar lokal olarak üretir.
Rüzgar türbünleri kurulduktan sonra, gelişmekte olan
ülkelerdeki diğer elektrik üretim teknolojilerini tökezleten
yakıt gibi pahalı destekleri istemez. Bugün Hindistan
büyük ölçüdeki lokal üretimi ile dünyanın rüzgar enerji
teknolojisine sahip ülkelerinden biridir.
18. Rüzgar Enerjisi İş Temin Eder
Bugün ( 2002 ) rüzgar enerjisi 70.000 den fazla kişiye
iş sağlamaktadır. Rüzgar endüstrisi, olgunlaştıkça
ve yeni pazarlarda daha fazla üretildikçe daha çok
uluslu bir hal alır. Sadece Danimarka’da 20.000 den
daha fazla kişi rüzgar enerjisinde, türbün dizaynı,
parçalarının imalatı veya danışmanlık ve mühendislik
hizmetleri veren şirketlerde iş sahibidir. Bugün bazı
ülkelerde rüzgar endüstrisindeki istihdam oranı balıkçılık
endüstrisi gibi, bazı iş kollarından daha fazladır.
Rüzgar türbünlerinin üretiminde diğer ülkelerde jeneratör,
dişli kutusu,.., gibi türbün parçalarının imalatı veya
türbün kurulması alanlarında iş imkanı da sunulur.
19. Rüzgar Enerjisi Popülerdir
Birkaç Avrupa ülkesinde yapılan oylamadan çıkan görüş,
halkın %60dan fazlasının elektrik temininde rüzgar
enerjisinin payının daha fazla olmasını istediği şeklindedir.
Bir gazete tarafından 2001 de yapılan oylamaya göre,
avrupalıların %65 i, elektrik temininde rüzgar enerjisinin
payının daha fazla olmasının iyi bir fikir olduğuna
inanmaktadır. Bu, 5 ve 10 yıl önce yapılan iki oylamanın
sonucuyla tam olarak benzerdir. Enerji tüketiminde
rüzgar enerjisinin payındaki artışın, oylanma sonucu
1996 dan önceki beş yıllık peryot boyunca, 1991 dekinden
6 faktörlük bir fazlalık bugün iyi bilinen bu gerçeğin
ifadesinde oldukça sürpriz bir karardı. Rüzgar türbünlerine
yakın yaşayan halk rüzgar enerjisi lehinde
%80 daha fazla bir sayıyla oy kullanmışlardır. Danimarka’da
100.000 den fazla aile ülkenin her tarafına dağılmış
6.500 modern rüzgar türbününden en az birinde hisse sahibidir.
Buradaki rüzgar gücü kapasitesinin %85 inden fazlası
özel şahısların veya kooperatiflerindir. Danimarka turizminin
sembolu olan Küçük Denizkızı heykeli, Kopenhag’da su
kenarından türbünleri seyretmektedir. Genel olarak bir
alanda yeni kurulmuş modern rüzgar türbünleri turistler
için bir cazibe alanı olmaya hazırdır. Geniş rüzgar çiftliklerini
geliştirenler, turizm ve rüzgar çiftlikleri arasında
sistematik bir ilişkiyi gösteren araştırmalar, henüz
bulunmamasına rağmen, kendi çiftliklerinde turistler
için merkezler kurmaktadırlar.
19. Rüzgar Enerjisi Popülerdir
Birkaç Avrupa ülkesinde yapılan oylamadan çıkan görüş,
halkın %60dan fazlasının elektrik temininde rüzgar
enerjisinin payının daha fazla olmasını istediği şeklindedir.
Bir gazete tarafından 2001 de yapılan oylamaya göre,
avrupalıların %65 i, elektrik temininde rüzgar enerjisinin
payının daha fazla olmasının iyi bir fikir olduğuna
inanmaktadır. Bu, 5 ve 10 yıl önce yapılan iki oylamanın
sonucuyla tam olarak benzerdir. Enerji tüketiminde
rüzgar enerjisinin payındaki artışın, oylanma sonucu
1996 dan önceki beş yıllık peryot boyunca, 1991 dekinden
6 faktörlük bir fazlalık bugün iyi bilinen bu gerçeğin
ifadesinde oldukça sürpriz bir karardı. Rüzgar türbünlerine
yakın yaşayan halk rüzgar enerjisi lehinde
%80 daha fazla bir sayıyla oy kullanmışlardır. Danimarka’da
100.000 den fazla aile ülkenin her tarafına dağılmış
6.500 modern rüzgar türbününden en az birinde hisse sahibidir.
Buradaki rüzgar gücü kapasitesinin %85 inden fazlası
özel şahısların veya kooperatiflerindir. Danimarka turizminin
sembolu olan Küçük Denizkızı heykeli, Kopenhag’da su
kenarından türbünleri seyretmektedir. Genel olarak bir
alanda yeni kurulmuş modern rüzgar türbünleri turistler
için bir cazibe alanı olmaya hazırdır. Geniş rüzgar çiftliklerini
geliştirenler, turizm ve rüzgar çiftlikleri arasında
sistematik bir ilişkiyi gösteren araştırmalar, henüz
bulunmamasına rağmen, kendi çiftliklerinde turistler
için merkezler kurmaktadırlar.
20. Rüzgar Gücü Oldukça Hızlı Büyüyen Bir Pazardır
1993 ten beri rüzgar türbün pazarının büyüme oranı her
yıl %40 civarındadır, gelecek onlu yıllarda büyüme
oranının %20 ler civarında olması beklenmektedir. Halen
dünyada 40 kadar türbün üreticisi vardır. Dünyadaki
türbünlerin hemen, hemen yarısı danimarkalı üreticilerin
yapımıdır. Rüzgar enerjisi gelişmiş ve gelişmekte olan
ülkelerde aynı benzerlikte yer tutmaya başlamıştır.
Gelişmiş ülkelerde rüzgar enerjisi kirleticiden bağımsız
olduğu için çoğunlukla talep edilmektedir. Gelişmekte
olan ülkelerdeki popülaritesi türbünlerin çabuk kurulması
ve petrol masrafı istememesiyle bağlantılı görülmektedir.
Rüzgar türbün endüstrisi 6 milyar Amerikan doları ile
oldukça parlak geleceği olan bir endüstridir.
21. Rüzgar Türbün Endüstrisinde Dünyanın Büyüklerinden
biri Danimarka’dır
2001 yılında, Danimarka’daki rüzgar türbün şirketleri
3.400 MWlık yeni üretim kapasitesi ile orta büyüklükteki
beş nükleer güç bloğuna eşdeğer olarak, dünya türbün pazarının
yarısına sahip olmuşlardır. Elektrik üretimi için modern
rüzgar türbünlerinin geliştirilmesinde de 1891den beri
uzun bir geleneğe sahiptirler
