Elektriğin
tarihi elektrostatik kavramıyla başlar. Bu kavram sürtünme benzeri
etkilerle cisimlerin elektrik yükü kazanması olarak tanımlanabilir.
M.Ö 7.yy'da Miletoslu Thales elektrostatik olayını ilk gözlemleyen
kişidir. (bir yüzeye sürülen sarı kehribar çeşitli cisimleri çekmiştir.) Yine eski Hititlilerin ısıtılmış bazı kristallerin sıcak külleri
çektiĞİni keşfetmiş oldukları bilinmektedir. |
Thales M.Ö 625-545 |
Aristoteles damla hastalığını tedavi etmek için torpil balığından yararlanmıştır.
İletken
ve yalıtkan kelimelerinin doğuşu ise 16. yüzyılda olmuştur. Gilbert
cam, kükürt gibi maddelerin elektriğe karşı gösterdiği tutumu
idio-elektrik olarak tanımladı. Bu tanım günümüzde yalıtkan kavramına
karşılık gelmektedir. Yine bu esnada ortaya atılan an elektrik
kavramı iletkenleri belirtmekte kullanılan kelime oldu.
İlk kez bir elektrik kıvılcımı oluşturması Otto von Guericke
sayesinde olmuştur. Guericke'nin kıvılcım olayını gözlemlemek
için yaptığı alet ancak iki
kişi yardımıyla
çalıştırılabiliyordu. Bununla beraber guericke birbirine dokunan
iki cisim arasında yük transferi olduğunu ortaya koyan kişidir. |
| 1727'de Gray elektrik iletimi konusunda ilk deneyleri yaptı. Bu deneyler
sonraları Du Fay doğruladı ve birçok cismin (insan vücudu da buna
dahil) elektriklenebileceğini kanıtladı. |
Charles
Francois'du Fay artı (+) ve eksi (-) yüklerini bulan kişidir.
1745'de Pieter Van Musschenbroek, Leiden
Şişesi ismini verdiği
buluşuyla kıvılcım miktarını birhayli arttırmış, rahatlıkla görünür
hale getirmiştir. Bu tarihlerde daha çok elektrik boşalması hakkında
deneyler gerçekleştirilmiştir. Özellikle Papaz Nollet 180 kişilik
birlikte elektriklenmesini sağlamış, bir deneyiyle dikkatleri üzerine
çekmiştir.
|
Du Fay 1696-1739 |
|
Franklin |
1706
- 1790 yılları arasında yaşayan Benjamin Franklin sivri uçların
elektrik iletimindeki etkisini keşfederek paratonerin keşfini
sağlamıştır. Franklin 1752 yılında bir uçurtma ipinin ucuna
bağladığı anahtar yardımıyla yaptığı deneyde yıldırımın bir
elektrik boşalması olduğunu göstermiştir. Son derece tehlikeli
olan bu deneyi daha sonra Avrupa'da denemek isteyen üç bilim
insanı ölmüştür. Bu tarihten sonra Cavendish, Coulomp önemli
çalışmalar yaptı. |
|
Bu
çalışmalar Faraday tarafından deneysel olarak kanıtlanmıştır.
Yakın tarihte Holtz Wimshurst, Van de Graaff(1935), Felici (1946)
elektrostatiğin gelişmesinde önemli çalışmalar yapmıştır. |
Musschenbroek |
Faraday |
Holtz'un Makinesi |
Van De Graaff |
|
Akan elektrik
(elektrokinetik) alanındaki çalışmalar 1700'lü yıllarda
başlamıştır. 1790'da galvani kurbağaların kaslarının
elektrik sinyalleriyle hareket ettiğini gözlemlemiştir.
Volta ve Galvani'nin bu konudaki tartışmaları 1800'de
Volta'nın elektrokinetiğin doğumunu başlatan pilini icadıyla
son bulmuştur. Volta 1801'de suyun ayrıştırılmasını(elektroliz) sağladı.
1827'de Ohm direnci tanımladı ve direnç, akım ve potansiyel
fark arasındaki bağıntıyı kurdu(Ohm Kanunu) 1848'de Kirchhoff,
elektrik devrelerinde akımın hangi esaslara göre dağıldığını
gözlemledi. 1841'de Joule akımın devrede ısınmaya sebep
olduğunu buldu. 1859'da Plante akümülatör kavramını ortaya
attı. 1879'da Edison karbon flamanlı akkor lambayı yaptı. 1904
yılına kadar yapılan çalışmalar sonrasında flaman olarak
en uygun maddenin tungsten belirlendi.
Elektrik alanındaki bilimsel gelişmeler bu tarihlerden
sonra da ilerlemeye devam etmiştir. |
Galvani |
Volta |
Kirchhooff |
Ohm |
|
